الإمام ناصر محمد اليماني
21 - 04 - 2010 م
6-جمادی الاولی-1431 ه
1-اردیبهشت- 1389 ه.ش.
08:22 مساء
و جوابی از کتاب به صاحب «وصاب»
نوشته اصلی توسط الوصابی
الحمدلله رب العالمين والصلاة والسلام على محمد خاتم الانبياء والمرسلين
برادر امام ناصر محمد اليماني تحية طيبة وبعد
درمورد تفسیر برخی از آیات بینه سؤال دارم و از شما خواهش می‌کنم توضیح دهید. أولا خداوند تعالی می‌فرماید: بسم الله الرحمن الرحيم {سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ (1) وَآتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى لِبَنِي إِسْرَائِيلَ أَلَّا تَتَّخِذُوا مِنْ دُونِي وَكِيلًا (2) ذُرِّيَّةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ إِنَّهُ كَانَ عَبْدًا شَكُورًا (3) وَقَضَيْنَا إِلَى بَنِي إِسْرَائِيلَ فِي الْكِتَابِ لَتُفْسِدُنَّ فِي الْأَرْضِ مَرَّتَيْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيرًا (4) فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَاهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَنَا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجَاسُوا خِلَالَ الدِّيَارِ وَكَانَ وَعْدًا مَفْعُولًا (5) ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ وَأَمْدَدْنَاكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَجَعَلْنَاكُمْ أَكْثَرَ نَفِيرًا (6) إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِيَسُوءُوا وُجُوهَكُمْ وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَلِيُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِيرًا (7) صدق الله العظيم
اماما؛ فساد اول بنی اسراییل کی بود؟ و بندگانی که با "اولی البأس" وصف شده‌اند چه کسانی هستند؟ از شما خواهش می‌کنیم این ایات را برای ما تفسیر نمایید و خداوند به شما جزای خیر دهد.
ثانیاً خداوند در سوره حج می‌فرماید: {مَنْ كَانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ مَا يَغِيظُ} [الحج : 15]
من تفسیری از شما در یکی از مواضع خواندیم که در ادامه آن را نقل می‌کنیم:
(مَنْ كَانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لِيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ مَا يَغِيظُ ))صدق الله العظيم
یعنی کسی که گمان کند خداوند طبق وعده حق خود: { وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ }صدق الله العظيم؛ و خداوند از رسولش حمایت نمی‌کند.
کسی که وعده خداوند برای یاری نبی و حفظ او از دشمنانش را تصدیق نمی‌کند؛ سبب خود یعنی اسلحه خود را به آسمان بلند کند ؛یعنی شمشیرش را کشیده و اگر می‌تواند تیغه شمشیرش را در آسمان بالا ببرد و گردن نبی صلی الله علیه و آله و سلم را با آن قطع کند و بنگرد آیا با کشتن محمد صلی الله علیه و آله و سلم می‌تواند با این حیله، غیض خود را از بین ببرد؟ حیله او غیضش را از بین نمی‌برد چون خداوند بر طبق وعده‌اش نبی خود را از مردم در امان نگاه می‌دارد؛ غوث تلاش کرد تا حرف خود را به کرسی بنشاند؛ پس شمشیر خود را کشید تا گردن مُحمد صلى الله عليه وآله وسلم را بزند و گمان کرد خداوند به هیچ وجه او را حفظ نخواهد کرد.
نبی صلي الله عليه و آله در یکی از غزوات زیر سایه درختی تنها و دور از اصحابشان نشسته بودند؛ غوث بن حارث آمد و بالای سر صلي الله عليه و آله ایستاد و شمشیرش را آماده کرده دست خود را روی نبي صلي الله عليه و آله بلند کرد و بر سر ایشان فریاد زد که: محمد چه کسی از تو دربرابر من محافظت خواهد کرد؟ نبی صلي الله عليه و آله فرمود: غوث بن حارث؛ خداوند از من در برابر تو محافظت می‌کند و شمشیر از دست او افتاد. نبي صلي الله عليه و آله شمشیر را برداشته و بالا برد و به غوث گفت: ای غوث؛ حال چه کسی از تو در برابر من محافظت می‌کند؟ غوث پاسخ داد: عفو به دست تو؛ بهترین انتخاب است( عفو تو؛ پس بهترین بردارنده باش ) ؛ نبي صلي الله عليه و آله او را رها کرد و از او درگذشت و گفت برو تا کسی از اصحابم متوجه نشوند قصد کشتن مرا داشتی که در غیر این صورت تو را می‌کشند. او به نزد مردمش بازگشت و به آنان گفت به خداوند قسم که من از نزد بهترین انسان آمدم.
آیا برایت روشن شد که در اینجا مقصود از "سبب" شمشیر است؟ تصدیق فرموده خداوند تعالی: { مَنْ كَانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ مَا يَغِيظُ }صدق الله العظيم [الحج:15]
پایان نقل قول
سؤالم این است که اگر مقصود از "سبب" در این آیه شمشمیر است؛ چرا کلمه "ثم" بعد از "السما" آمده است و "ثم" به زمانی طولانی اشاره می کند؛ پس آیا معقول است که شمشیر برای قطع کردن چیزی بالا رود و مدتی طولانی توقف کرده و سپس آن را قطع نماید{مَنْ كَانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ مَا يَغِيظُ} [الحج : 15]
من تفاسیر زیادی از ابن کثیر و السعدی خواندم و دیدم از ریسمان آویخته سخن می‌گویند. برخی می‌گویند آیخته در آسمان و برخی می‌گویند آویخته به سقف اتاق. تفاسیر آنها تماماً قابل قبول نیست اما از این نظر که انجام این کار وقت طولانی می‌خواهد قابل قبول هستند. من می‌دانم مقصود از تفسیر این آیه بیان "سبب" است ودر سیاق شرح‌تان برای توضیح معنی "أسباب" آمده است ولی معنایی که در این آیه تفسیر کرده‌اید به علت وجود کلمه " ثم" مشکل دارد و من دیدم در ابتدای تفسیر آیه بدون "ثم" آمده است :
مورد اول: { يَا هَامَانُ ابْنِ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ (36) أَسْبَابَ السَّمَاوَاتِ فَأَطَّلِعَ إِلَىٰ إِلَٰهِ مُوسَىٰ }صدق الله العظيم [غافر]
مورد دوم: { مَنْ كَانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ }صدق الله العظيم [الحج:15]
مورد سوم: { أَمْ لَهُمْ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا فَلْيَرْتَقُوا فِي الْأَسْبَابِ }صدق الله العظيم [ص:10]
بیان حق "اسباب" را برایت می‌آوریم؛ اسباب به تمام وسیله‌ها اطلاق می‌شود حال چه وسائل سفر زمینی باشد یا دریایی و یا وسیله‌ای برای بالا رفتن به فضا؛ همین‌طور به ابزار و ادواتی که برای جنگ استفاده می‌شوند؛ اسباب گفته می‌شود به طور مثال این فرموده خداوند تعالی: { مَنْ كَانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ }صدق الله العظيم.
این مبارزه طلبی خداوند در برابر کسانی است که گمان می‌کنند خداوند به نبی خود کمک نکرده و از او حمایت نمی‌کند؛ امثال غوث ابن حارث که وقتی کلام خداوند تعالی را شنید که :
پایان نقل قول
و گفتم شاید خطای املایی است یا به آن توجه نکرده‌ام و این مشکلی نیست؛ بعد از درستی آیه مطمئن شده و آن را در بالای موضوعات پیدا کرده و "ثم"به آن اضافه شده . از امام عزیزمان خواهش می‌کنم اشکال من در فهم ایه را توضیح دهد و ایا تفسیری غیر از آنچه که شما فرمودید وجود دارد. من می‌دانم تفسیر شما از نظر عقلی قابل قبول است که شمشیر بالا برده و سپس گردن را قطع کند . ولی کلمه " ثم" قبل از قطع کردن آمده است. خواهش می‌کنم توضیح دهید. قصدم هم روشن شدن و کنار زدن ابهام در فهم موضوع است. خداوند جزای خیر به شما دهد.
بسم الله الرحمن الرحيم وسلامُ على المرسلين والحمدُ لله رب العالمين
خداوند تعالی می‌فرماید:
{ مَن كَانَ يَظُنُّ أَن لَّن يَنصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ مَا يَغِيظُ (15) }صدق الله العظيم [الحج]
یعنی بعد از بالا بردن «سَبَب» که همان شمشیر اس،؛ عمل قطع کردن را انجام دهد درحالی‌که شمشیر در همان بالاست و لذا عمل معطوف به قبل آن است برادر گرامی. خداوند تعالی می‌فرماید:
{ فَإِنَّهُمْ لَآكِلُونَ مِنْهَا فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ (66) ثُمَّ إِنَّ لَهُمْ عَلَيْهَا لَشَوْبًا مِّنْ حَمِيمٍ (67) ثُمَّ إِنَّ مَرْجِعَهُمْ لَإِلَى الْجَحِيمِ (68)}صدق الله العظيم [الصافات]
و در مورد نبودن کلمه «ثم» در آیه سابق، این خطای چاپی است که در حین رونویسی رخ داده بود و رخ دادن چنین خطایای چاپی امری طبیعی است و الحمدالله رب العالمین که قرآن را در همان کتابش از تحریف حفظ می‌کند و خطاهای چاپی هیچ ضرری به آن نمی‌رسانند و همانا که ما بیان آن را به شما می‌آموزیم و نوشتار آن همان قرآنی است که در دست شماست و تا روز قیامت که مردم در برابر پروردگار عالمیان قرار می‌گیرند، از تحریف محفوظ خواهد ماند تا بعد از نزول کتاب و حفظ آن از تحریف، حجت خداوند بر عالمیان باشد. تصدیق فرموده خداوند تعالی:
{أَن تَقُولُوا إِنَّمَا أُنزِلَ الْكِتَابُ عَلَىٰ طَائِفَتَيْنِ مِن قَبْلِنَا وَإِن كُنَّا عَن دِرَاسَتِهِمْ لَغَافِلِينَ (156) أَوْ تَقُولُوا لَوْ أَنَّا أُنزِلَ عَلَيْنَا الْكِتَابُ لَكُنَّا أَهْدَىٰ مِنْهُمْ فَقَدْ جَاءَكُم بَيِّنَةٌ مِّن رَّبِّكُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن كَذَّبَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَصَدَفَ عَنْهَا سَنَجْزِي الَّذِينَ يَصْدِفُونَ عَنْ آيَاتِنَا سُوءَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُوا يَصْدِفُونَ (157)}صدق الله العظيم [الأنعام]
أخوكم الإمام ناصر محمد اليماني